سایر مایکوتوکسین ها

1. سیترینین

سیترینین برای اولین بار در سال 1931 از  قارچ Penicillium citrinum جدا شد و نام آن از این قارچ گرفته شده است. سیترینین توسط چندین گونه Penicillium و Aspergillus تولید می شود، به همین دلیل است که اغلب با اکراتوسین A مشاهده می شود. سایر گونه هایPenicillium  تولید کننده ی سیترینین عبارتند از P.lividum، P.implicatum، P.citreoviride،P.viridicatum  و سایر. این مایکوتوکسین در آب نامحلول است و در اتانول، بنزن، استون و کلروفرم حل می شود.

تولید و وقوع سیترینین

سیترینین از غلات مانند گندم، جو، جو دوسر، برنج و ذرت جدا شده است. احتمالاً ویژگی اصلی وقوع آن این است که اغلب همراه با اکراتوکسین A در غلات همراه است و اکثر قارچ های تولید کننده سیترینین نیز اکراتوکسین A را تولید می کنند. فرض شده است شرایطی که تحت آن سیترینین در مزرعه ایجاد می شود شبیه اکراتوکسین است و سطوح آن در دانه های غلات تا ppm80 یافت شده است. متأسفانه اطلاعات کمی در مورد وقوع اوکراتوکسین یا سیترینین در مزرعه وجود دارد؛ بنابراین آن ها به عنوان مشکلات در ذخیره کردن غلات در نظر گرفته می شوند. گرچه اکراتوکسین در محصولات خاصی در هنگام برداشت مانند انگور شناخته شده است، اما معمولاً این سم از برخی از آسپرژیل های “سیاه” مانند A.carbonarius تولید می شود.

اثرات / سمیت

در ابتدا، سیترینین به عنوان یک آنتی بیوتیک ضد باکتریایی شناخته شد. علاوه بر این، این سم تک یاخته ها، قارچ های رشته ای و مخمرها را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. با این حال، مطالعات مرتبط با سمیت روی حیوانات نشان داد که مصرف این ترکیب به عنوان آنتی بیوتیک بسیار سمی و خطرناک است. اثرات سمی به طور گسترده بر روی حیواناتی مانند موش، خوک و طیور مورد مطالعه قرار گرفت و کلیه به عنوان ارگان اصلی هدف شناسایی شد. این اثرات شامل بزرگ شدن و نابودی لوله های پروکسیمال است. علاوه بر این، سیترینین بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر منفی دارد. گزارش شده است که قرار گرفتن در معرض سیترینین باعث اختلال در متابولیسم کبد، افزایش مصرف آب، ایجاد اسهال و تغییر در مورفولوژی ویلی ها در روده می شود (آخرین مشکل مربوط به طیور است). علاوه بر این، سیترینین دارای ویژگی های تراتوژنیک و سرطان زا است.

مقررات

 در اتحادیه اروپا، مقرراتی در مورد حداکثر حد مجاز سیترینین در مکمل های غذایی بر اساس برنج تخمیر شده با مخمر قرمز Monascus purpureus وجود دارد که میزان این محدودیت 2000 ppb تعیین شد. هیچ گونه نظارتی برای حضور این مایکوتوکسین در خوراک وجود ندارد. در ایالات متحده، مقرراتی بمنظور حضور این مایکوتوکسین در غذا و خوراک وضع نشده است.

2. سیکلوپازونیک اسید

سیکلوپیازونیک اسید (CPA) یک مایکوتوکسین است که توسط سویه های Penicillium و  Aspergillus مانندP.cyclopium ، P.patulum، P.viridicatum،  P.crustosum،P.camemberti ، A.flavus ، A.versicolor ، A.tamarii  تولید می شود. ساختار شیمیایی شبیه ایندول سرامیک اسید است و یک ترکیب نسبتاً پایدار است که طیف وسیعی از دما را از 20- تا 240-242 درجه سانتی گراد تحمل می کند.  CPA  در آب نامحلول است، اما در حلال های دیگر مانند اتانول و دی متیل سولفوکسید  (DMSO)حل می شود.

CPA  برای اولین بار در ایالات متحده در نمونه های ذرت در مزرعه و انبار مشاهده شد. این شواهد نشان می دهد که مایکوتوکسین در مزرعه تولید می شود و در طول ذخیره سازی باقی می ماند و احتمالاً شرایط تشکیلCPA  مشابه شرایط تشکیل آفلاتوکسین است. تولید CPA در طیف وسیعی از غلات، آجیل و لبنیات از جمله بادام زمینی، تخمه آفتابگردان و پنیر مشاهده شده است. CPA با سایر مایکوتوکسین ها مانند آفلاتوکسین ها، اکراتوکسینA ، پاتولین، سیترینین و زیرالنون همراه است. اثرات هم افزایی CPA با سایر مایکوتوکسین ها، به عنوان مثال آفلاتوکسین، ممکن است رخ دهد. اکثر محصولاتیکهCPA  در آن ها مشاهده شد شواهدی از آسیب ناشی از قارچ داشتند، اما این موضوع هنگامی که مایکوتوکسین توسط A.flavus تولید می شوند همیشگی نیست. به عنوان یک دستورالعمل کلی، ذخیره غلات در رطوبت کمتر از 14 درصد توصیه می شود تا از تشکیل قارچ جلوگیری شود. علاوه بر این، از تراکم در محل ذخیره سازی در انبار باید اجتناب شود.

سمیت

 اثرات اولیهCPA ، شامل اختلال در متابولیسم کلسیم است که معمولاً منجر به آسیب سیستم عصبی می شود. این اختلال متابولیک علاوه بر اثرات عصبی، منجر به سرکوب سیستم ایمنی نیز می گردد. نکروز شدن کبد، بافت گوارشی، کلیه ها، قلب و ماهیچه های اسکلتی نیز گزارش شده است. CPA در بروز اثرات سرطان زایی در پرندگان، به ویژه تغییرات پاتولوژیک در طحال و بورس فابریسیوس دارای پیامدهایی منفی است که در جوجه های گوشتی باعث ایجاد زخم در دهان و سنگدان می شود. وجود CPA و آفلاتوکسین در ذرت و بادام زمینی آلوده به A.flavus اثرات هم افزایی را از خود نشان می دهند.

 مقررات

 در حال حاضر هیچ مقررات یا دستورالعملی برای CPA در اتحادیه اروپا یا ایالات متحده وجود ندارد.

3. انیاتین ها

انیاتین ها (ENNs) که گونه های فوزاریوم مسئول تولید آن ها بوده همچنین توسط برخی از گونه های جنس Alternaria و Verticillium نیز تولید می شوند و درحال حاضر چندین زیرشاخه (A، A1، B، B2، B3، B4، D، E، F و G) از آنها شناسایی شده است اما شایع ترین زیرشاخه های ENNs در غلات A، A1، B و B1 می باشند.

اثرات / سمیت

محققین بیان کردند که ENNs در دزهای کم فعالیت ضد قارچی، ضد مخمر، ضد باکتریایی و خاصیت حشره کشی دارند اما در دز بالا اثر سمیت نیز از خود نشان می دهند، با این حال حتی در دزهای پایین اگر مداوم در خوراک باشند اثر سمیت از خود بروز می دهند. ENNs سبب استرس اکسیداتیو شده همچنین انیاتین B به تنهایی و در مخلوط با سایر ENNs باعث آپوپتوز سلولی شده است.

 مقررات

 در حال حاضر هیچ مقررات یا دستورالعملی برای CPA در اتحادیه اروپا یا ایالات متحده وجود ندارد.

3. پاتولین

مایکوتوکسین پاتولین بر اساس نام اولین قارچی که این سم از آن استخراج شد (Penicillium patulum) نام گذاری گردید. اطلاعات نشان می دهد که این اسم به وسیله ی سویه های پنی سلیوم و آسپرژیلوس مانند P.crustosumP.expansum , و  roquefortiP. تولید می شود. البته این قارچ ها سمومی دیگر مانند سیترینین، سیکلوپیازونیک اسید، اکراتوکسین A و راکفورتین را نیز تولید می کنند. به طور عمده پاتولین آسیب و فساد در میوه ها را به دنبال دارد. این مایکوتوکسین به طور رایج در سیبی که دچار پوسیدگی قهوه ای رنگ شده مشاهده می شود؛ به علاوه در میوه هایی چون گلابی، هلو، انگور، زردآلو، زیتون و آبمیوه های با اسیدیته کم  و در سیلاژ نیز حضور دارد، اما در میوه های سالم اثری از آن گزارش نشده است. از نظر شیمیایی پاتولین از یک حلقه محلول در آب و الکل تشکیل شده که فعالیت خود را در شرایط قلیایی از دست می دهد.

سمیت

پاتولین یک ترکیب سرطان زاست اما در مطالعات جدید این یافته باطل شده است. این سم اثرات نامطلوبی بر کلیه و سیستم ایمنی دارد و موجب بروز علائم گوارشی مانند زخم معده، خونریزی روده، ضایعات در دوازدهه و تغییر عملکرد سد روده می شود.

مقررات

در آمریکا و اتحادیه اروپا هیچ مقرراتی برای این سم ذکر نشده است.